Мемлекет басшысы Қ.К. Тоқаевтың Иран Ислам Республикасына сапары аясында Тегеранда Қазақстан-Иран Бизнес-форумы өтті. Іс-шараға екі елдің мемлекеттік органдары мен ұлттық компанияларының басшылары, іскер топтардың өкілдері қатысты.

Премьер-Министрдің орынбасары – ҚР Сауда және интеграция министрі Бақыт Сұлтанов Қазақстан Үкіметі атынан Иран тарапына іс-шараны ұйымдастырғаны үшін алғыс айтты.

- Қазақстан-Иран бизнес форумы екіжақты ынтымақтастықты тереңдетудің тиімді "құралы" және екі елдің бизнес-орталары арасындағы байланыстың тікелей арнасы болуға барлық мүмкіндікке ие, - деп атап өтті.

Бақыт Сұлтанов Иран Қазақстанның маңызды сауда-экономикалық серіктестерінің бірі екенін айтып өтті. Біздің мемлекеттеріміздің басшылары арасындағы тығыз байланыстар қазіргі заманғы өзара тиімді және тең құқықты ынтымақтастықтың берік негізін қалайды. Үкіметаралық деңгейде біздің елдеріміз арасындағы сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссия табысты жұмыс істейді (17-отырыс 2022 жылғы 21-22 ақпанда өтті).

Қазақстан мен Иран арасындағы өзара сауданың шыңы 2014 жылы, сыртқы сауданың көлемі $1 млрд-қа жуық болған кезде түскені атап өтілді. Санкциялар мен пандемия тауар айналымының 4 есе төмендеуіне себеп болды. Алайда, өткен жылдан бастап өзара сауданың оң өсімі байқалады. 2021 жылы ол $440 млн құрады, 2022 жылғы қаңтар-сәуірде тауар айналымы небәрі 2020 жылғы көрсеткіштерден асып түсті ($238 млн) және $253,2 млн жетті.

Сұлтановтың айтуынша, Қазақстан мен Иран өзара саудада үлкен іске асырылмаған әлеуетке ие. Екі елдің үкіметтері алдағы жылдары екіжақты сауда көлемін $3 млрд-қа жеткізу мақсатын қойды.

Қазақстанның агроөнеркәсіп кешені мен тамақ өнеркәсібі өнімдері қазіргі уақытта Иран арасында ең танымал. Бүгінде 70-тен астам қазақстандық кәсіпорын Иран нарығына отандық өнімді тұрақты түрде жеткізуде. Олардың саны үнемі өсіп келеді.

ЕАЭО-ға мүше елдер мен Иран арасындағы қазіргі еркін сауда туралы уақытша келісім екі елдің сауда белсенділігін ынталандыруға ықпал етеді. Қазіргі уақытта толыққанды еркін сауда келісімін жасау жұмыстары жүргізілуде.

Сонымен қатар, өзара көрмелер мен сауда-экономикалық миссиялар өзара сауданың өсуіне ықпал етуде. Осылайша, Қазақстан Тегеранда 2 сауда-экономикалық миссиясын өткізді (2021 жылдың қазаны және 2022 жылдың ақпаны), нәтижесінде $19 млн сомаға экспорттық келісімшарттар жасалды.Бизнес-форум барысында сонымен қатар B2B келіссөздері жүргізіліп, бірқатар сауда 220 млн. долларды құрайтын келісімдерге қол қойылып, инвестициялық келісімдер жасалды.

– Бұл қарқынды сақтау маңызды. Біз өз тарапымыздан ирандық кәсіпкерлердің өтінішін қолдауға және іскерлік визалардың әрекет ету мерзімін 14 күнге дейін ұлғайтуға дайынбыз, бұл біздің елдеріміздің іскер топтары арасындағы өзара іс-қимылға оң әсер етеді, - деді Б.Сұлтанов.

Форум барысында сондай-ақ екіжақты сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамыту мен тереңдетудің басым бағыттары – транзиттік-көлік секторы, ауыл шаруашылығы және өнеркәсіптік кооперация талқыланды.

Қазақстан ирандық компанияларға бірлескен жобаларды жүзеге асыру үшін еркін экономикалық және индустриялық аймақтарда учаскелер беруге дайын. Сондай-ақ екі елдің бизнесі Қазақстан-Түркіменстан-Иран бағытында қосымша жүк ағындарын тарту және қолайлы тарифтік шарттарды орнату бойынша жұмысты күшейтуге шақырды.

Бизнес-форум алаңында бірқатар екіжақты құжаттарға қол қойылды:

«QazTrade» АҚ мен Иран-Қазақстан бірлескен сауда палатасы арасындағы өзара түсіністік және ынтымақтастық туралы меморандум;

«KAZAKH INVEST» ҰК» АҚ мен Иранның Инвестицияларды, экономикалық және техникалық қолдау ұйымы арасындағы «Қазақстан-Иран инвестициялары бойынша бірлескен жұмыс тобын құру туралы» меморандум;

 «KAZAKH INVEST» ҰК» АҚ мен Babak Mess Iranian (Ирандық Babak Copper Company) арасындағы мыс рудасының кен орындарын игеру, мыс концентратын өндіру жобалары туралы келісім (сомасы 200 млн долларға дейін);

«KAZAKH INVEST» ҰК» АҚ мен Dana Kish Investment Company арасындағы тау-кен металлургия саласындағы инвестициялық жобаларды іске асыру жөніндегі өзара түсіністік туралы меморандум;

«ESC KazakhExport» АҚ мен Иранның экспортқа кепілдік беру қоры арасындағы ынтымақтастық туралы меморандум;

Қазақстанның Сыртқы сауда палатасы мен Иран-Қазақстан бірлескен сауда палатасы арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум

 «Altyn Arna Geosynthetic» пен «Newsad Tejarat Namdar Co.» арасындағы 10 млн. АҚШ доллары сомасына полиэтилен түйіршіктерін жеткізуге келісім-шарт. (Riseco Holding);

«Altyn Arna Geosynthetic» пен «Arsam Plast Raz Co.» арасындағы қоспаны жеткізуге 10 млн. АҚШ доллары болатын келісімшарт. (Riseco Holding);

«Central Asia Gold» ЖШС мен Babak Mess Iranian (Ирандық Babak Copper Company) арасындағы ынтымақтастық туралы негіздемелік келісім;

 «Қағанат Өнімдері» ЖШС мен «Babak Mess Iranian» (Ирандық «Babak Copper» компаниясы) арасындағы ынтымақтастық туралы негіздемелік келісім.