Жыл сайын мемлекеттік бюджетке 3-4 трлн теңге салық түспей қалады, дейді Жоғары аудиторлық палатаның төрағасы Наталья Годунова айтты.
«Біз осы уақытқа дейін бюджетті толықтыруға қатысты бүкіл резервті іске қосқан жоқпыз. Әрине, республикалық бюджет 2017 жылғымен салыстырғанда айтарлықтай ұлғайды. Бірақ, бар және салық органдары өндіріп алуы тиіс резерв заңнан тыс қалып жатыр. Бұл көлеңкелі экономика – жыл сайын мемлекеттік бюджетке түсетін 3 трлн теңгеден 4 трлн теңгеге дейінгі салық. Сонымен қатар, осыған ондаған жылдар бойы есепке алынбаған және кейде қаржы бизнесінің гүлденуі үшін қолданылуын жалғастырып жатқан салықтық жеңілдіктерді тағы қосыңыз», – деді ол.
Оның атап өтуінше, елімізде басқа да жеңілдіктер мен артықшылықтар бар, олардың көлемін ешкім бағаламаған.
Жоғары аудиторлық палатаның аудиті 64 салықтық жеңілдікті Ұлттық экономика министрлігі де, Мемлекеттік кірістер комитеті де ескермегенін анықтады. Ал бұл тек 4 жылдағы бюджет шығыны шамамен 10 трлн теңгені құрады.
Сонымен қатар, Годунованың айтуынша, Қазақстанда жобалық-сметалық құжаттар талап етілмей қалған, оны әзірлеуге 5,9 миллиард теңге жұмсалған.
«Ұлттық жобаларды әзірлеушілер жоғары инфляция туралы әңгімені пайдаланып, бюджеттен қаржыландырылатын жобалардың құнын асыра бағалауда. Егер біз осыдан төрт жыл бұрын жобалық-сметалық құжаттаманы 30%-ға дейін асыра бағалау деп есептесек, бұл соманы шамамен 1 трлн. Енді бір жылда құрылыс материалдарының қымбаттауын және жоғары инфляция туралы әңгімені пайдалана отырып, жобалардың қымбаттауы індетке айналды. Олар енді 1 триллион теңге бюджеттік қаражатқа бағаланбайды. Сонымен қатар, біз әлі де жалғастырамыз. 2017-2021 жылдар аралығында 5,9 млрд теңгенің 292 әзірленген жобалық-сметалық құжаттары талап етілмей қалды.Бұл құжаттаманы әзірлеуге жұмсалған шығындар.Шығынды елестете аласыз ба? жобалары бар», – деді ол.
Бір сөзбен айтқанда, мемлекеттік органдар шектеулі ресурстармен өсіп келе жатқан қажеттіліктерді қанағаттандыруды әлі меңгерген жоқ, деп қосты Годунова.
Сонымен қатар, оның айтуынша, шенеуніктер бюджет шығыстарын алға қойған стратегиялық мақсаттарға байланыстыруды үйренбеген.
«Нәтижесінде үлкен ресурстар ұлттық мақсаттарға қол жеткізуге ешқандай әсер етпейтін іс-шараларға шашылып жатыр. Біз іске асырудың екінші жылында ұлттық жобаларды әзірлеуге үлгермедік, біз оларды шығынға ұшыраттық. Және бәрі де солай көрінді. жасалуы мүмкін, бірақ нәтиже күмәнді – мыңдаған жұмыс орындары ашылады, ал Еңбек министрлігі жұмыссыздықтың өсуін болжайды.Инвестициялық жобаларды іске асырудың экономикалық әсері кешіктіріліп, кеңейту және жобалық қуаттылыққа жету үш-бес жылда жоспарлануда. .Бұл түсінікті, бұл кез келген инвестициялық жобаның өндірістік циклі, содан кейін оны ешкім бақылап отырмайды. Жобалардың көпшілігі іске асыру аяқталғаннан кейін бірден мониторингтен алынып тасталады», – деп түсіндірді палата басшысы.