2024 жылғы қаңтар-қазан айларында Қазақстанда өнеркәсіп өндірісі өсті. Өнеркәсіп өндірісінің индексі (ӨӨИ) 102,6%-ды құрады. Бұл өңдеуші және кен өндіру өнеркәсібі, сондай-ақ энергетика секторындағы негізгі салалардың қалыпты өсуін көрсетеді.
Осы кезеңдегі жалпы өнеркәсіп өндірісінің көлемі 40,4 трлн теңгеге жетті. Өңдеуші өнеркәсіп бұл көлемнің 47,5%-ын қамтамасыз етті (19,2 трлн теңге), ал кен өндіру өнеркәсібі – 45,7%-ын (18,4 трлн теңге).
Өңдеуші өнеркәсіптегі ӨӨИ 4,8% өсті. Негізгі драйверлер:
- Химия өнеркәсібі: +8,9%.
- Фармацевтика: +23,8%.
- Металлургия: +7,5%.
- Дайын металл бұйымдарын өндіру: +29,3%.
- Машина жасау: +4,8%.
- Басқа дайын бұйымдар: +38,9%.
Кен өндіру өнеркәсібі де өсті (ӨӨИ: 100,3%), бұл көмір өндірудің (+0,5%) және металл рудаларының (+8,4%) өсуімен байланысты.
Энергетика секторы (электр энергиясы, газ, бу, ыстық су) 4,9% өсті. Бұл өсімге электр энергиясын беру мен тарату көлемінің 5,2% артуы ықпал етті.
Өнеркәсіп өндірісінің ең жоғары өсуі Ұлытау, Қарағанды және Түркістан облыстарында тіркелді. Сонымен қатар, Атырау және Қостанай облыстарында, сондай-ақ Алматы қаласында төмендеу байқалды.
Аймақтық құрылымның ерекшелігі – шығарылатын өнімнің әртүрлілігі. Мысалы:
- Ұлытау және Қарағанды – металлургия саласындағы көшбасшы.
- Түркістан облысы – фармацевтика мен ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеудегі өсу.
Оң динамикаға қарамастан, бірқатар мәселелер сақталуда:
- Сумен жабдықтаудағы төмендеу. ӨӨИ 1,2% төмендеді, бұл суды алу және қалдықтарды қайта өңдеу көлемінің азаюымен байланысты.
- Өңірлік теңсіздік. Кейбір аймақтардағы тұрақты өсу басқа аймақтардағы құлдырауды теңестіреді.
- Әртараптандырудың шектеулілігі. Кен өндіру саласы негізгі драйвер болып қала береді, бұл экономиканың осалдығын арттырады.
2024 жылы Қазақстанның өнеркәсіп өндірісі тұрақты өсуді көрсетуде. Алайда, одан әрі даму үшін экономиканы әртараптандыруға және аймақтық теңсіздіктерді жоюға баса назар аудару қажет. Өңдеу салаларына инвестицияларды арттыру және инфрақұрылымдық мәселелерді шешу ағымдағы жылдың жетістіктерін нығайтуға мүмкіндік береді.
Дайындаған: Сұлтан Уалиханов, Economy.kz порталының сарапшысы