Кәсіпкерлерді мемлекеттік қолдау шараларын қамтамасыз ету мақсатында Ұлттық экономика министрлігі әзірлеген бағдарлама шеңберінде «Бизнестің жол картасы» (БЖК) және «Қарапайым заттар экономикасы» (ҚЗЭ) бағдарламаларын кезең-кезеңімен ұлғайтумен біріктіру жоспарлануда. Шағын және орта бизнеске (ШОБ) несиелер бойынша нақты пайыздық мөлшерлемелер, деп хабарлады Ұлттық экономика министрі Әлібек Қуантыров.
«Министрлік БЖК және ҚЗЭ бағдарламаларын біріздендіруді көздейтін мемлекеттік қолдау шараларын көрсету бағдарламасын әзірледі. Шағын және орта кәсіпкерлік жобаларын субсидиялаудың жаңа тәсілдері субсидиялаудың сараланған әдісін кезең-кезеңімен нарықтық жағдайларға көшіруді көздейді. Мәселен, субсидияларды ескере отырып, алғашқы үш жылда соңғы қарыз алушы 8%, төртінші жылы 9%, бесінші жылы 10% мөлшерлемемен қаржыландырылады», – деді ол үкімет отырысында.
Оның пікірінше, мұндай тәсіл ставкалық субсидияларды қаржыландыратын бюджетке түсетін жүктемені азайтып, бизнестің нарықтық қаржыландыру тетіктеріне кезең-кезеңімен көшуін қамтамасыз етеді. Мемлекеттік қолдау шараларының тиімділігін арттыру мақсатында бизнес тарапынан өзара міндеттемелер күшейтілді.
Сонымен қатар, бәсекеге қабілетті шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерін іріктеу үшін мемлекеттік қолдау шараларын алудың негізгі кіру критерийлері белгіленді. Қуантыров субсидиялау құралына кезең-кезеңімен көшу даму институттарының несиелер бойынша кепілдіктерін кеңейтумен қатар жүретінін атап өтті.
Оның айтуынша, жаңа жобаларды субсидиялау негізінен өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарына беріледі. Жалпы, жаңа бағдарлама алты бағыттан тұрады: шағын кәсіпкерлік; шағын және орта кәсіпкерлік; өндіріс пен қызмет көрсету саласындағы шағын, орта және ірі бизнес; моно және шағын қалалардағы, ауылдық елді мекендердегі кәсіпкерлік; әлеуметтік кәсіпкерлік және қор биржасы.
Министр әлемдік тәжірибеге тоқталды, бұл кепілдік құралы ең тиімді шара болып табылады және бизнестің басты мәселесі – банктер үшін кепілдің жетіспеушілігін шешеді. Кепілдік бойынша несие көлемі 3,5 млрд теңгеге дейін ұлғайтылды, ол үшін 50%-ға дейін кепілдік беріледі, қаржыландырылатын экономикалық қызмет түрлерінің тізбесі кеңейтілді.
Бұл ретте, 500 млн теңгеден астам несиеге кепілдік бойынша кәсіпкер комиссиялық сыйақыны өз бетінше төлейді, бұл процесті нарықтық жағдайға жақындатады. Әлеуметтік кәсіпкерлер үшін кепілдік мөлшері 1 млрд теңгеге дейін ұлғайтылды.
Сонымен қатар, баламалы қаржыландыру құралдарын дамыту құралы ретінде синдикатталған несиелендіруді енгізу, облигациялық несиелер беру шарттарын кеңейту, әлеуметтік кәсіпкерлер мен «Бір ауыл – бір өнім» жобасына қатысушыларға гранттар беру, өңірлік бағдарламаларды жүзеге асыру ұсынылады. әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларға субсидиялар.
Қуантыров елдің жалпы ішкі өніміндегі ШОБ үлесі 2021 жылғы 33%-дан 2023 жылы 36,5%-ға дейін өскенін атап өтті. Елімізде шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негізгі құралдары «Бизнестің жол картасы» және «Қарапайым заттардың экономикасы» болып қала береді.
2023 жылдың қорытындысы бойынша субсидияланған мөлшерлемелер арқылы жеңілдетілген қаржыландыру жалпы сомасы 1 трлн теңгеге жуық несиеге 12 мыңнан астам кәсіпкерді қамтыды. Жалпы сомасы 340 млрд теңгені құрайтын 8 мың жобаға кепілдік берілді.
Қаржылық емес қолдау аясында 10 мыңға жуық кәсіпкер оқытылып, 660 мыңнан астам кәсіпкер кеңес алды.
Биылғы жылы 40 мың іске асырылып жатқан және 20 мың жаңа шағын және орта бизнес жобаларын қолдауға бюджеттен 300 млрд теңгеге жуық қаражат қарастырылған. Өңірлер бойынша субсидиялау жобаларының басым бөлігі Алматы, Астана қалаларында, Шымкент, Алматы және Ақтөбе облыстарында жүзеге асырылған. Ең аз жобалар Ұлытау, Жетісу және Абай өңірлерінде. Оның айтуынша, сала бойынша көлік, қойма және білім саласындағы жобалар басым. Кепілдік құралына сәйкес ең көп жобалар Астана, Алматы қалаларында және Павлодар облысында.