Теңге бағамы бірқатар іргелі факторлардың нашарлауы аясында бір АҚШ доллары үшін 500 теңге шегінен асып түсті. Қазіргі уақытта биржалық сауда бір АҚШ доллары үшін 518-519 теңге аралығында жүріп жатыр. 28 қарашадағы жағдай бойынша теңгенің орташа сараланған айырбастау бағамы бір АҚШ долларына 512,58 теңгені құрап, кешеден бері 2,4% әлсіреді.
Валюта бағамына сыртқы факторлар да, ішкі факторлар да кері әсер етеді.
АҚШ долларының жаһандық нығаюы, шикізат құнының өзгеруі және әлемдегі геосаяси жағдайдың шиеленісуі сияқты бірқатар сыртқы іргелі факторлардың өзгерістері аясында барлық жерде дамып келе жатқан нарықтық валюталардың теріс динамикасы байқалады. АҚШ долларының негізгі әлемдік валюталарға қатысты бағамын қадағалайтын DXY индексі ай басынан бері 2,2% нығая отырып, 106,2 тармаққа (2024 жылғы 28 қарашада) көтерілді. ЕМ валюта индексі ай басынан бері 3,0% төмендеді.
Күшті доллар дәстүрлі түрде тауарлар үшін теріс фактор. Бұған қоса, мұнай бағасының құбылмалылығының артуы, сондай-ақ Трамптың президенттігі кезінде АҚШ-тан ықтимал сауда тарифтері мен мұнай жеткізілімдерінің ұлғаюы экономистердің күтулері аясында пессимистік көңіл-күй байқалады.
Елдің негізгі сауда серіктестерінің бірінің валютасы ресейлік рубльдің әлсіреуі ресейлік қаржы секторына қарсы жаңа санкциялардың енгізілуі аясында жеделдеді. Нәтижесінде юань/рубль жұбының бағамы қараша айының басынан бері 11,2% әлсіреп, 1 юаньға 15,1 рубльге жетті. Халықаралық forex валюта нарығындағы доллар бағамы бір доллар үшін 114,5 рубльден асты, ал рубль ай басынан бері 18% әлсіреді.
Сонымен қатар, ішкі валюта нарығында экономикалық агенттер тарапынан шетел валютасына сұраныстың артуы және ұсыныстың шектелуі, оның ішінде валюта бағамының психологиялық деңгейден асып түсуі аясында байқалды. Осылайша, биыл қараша айында орташа күндік сауда-саттық көлемі 238 млн АҚШ долларын құрады, бұл өткен жылдың қараша айымен салыстырғанда (193 млн АҚШ доллары) шамамен 1,5 есе және тамыз-қыркүйек айларындағы орташа күндік сауда көлемінен айтарлықтай жоғары.
Осы факторлардың үйлесуі теңге бағамына қысым жасайды, сауда-саттық кезінде өтімділік төмен болады, алыпсатарлық қысымға жағдай жасайды және валюта нарығындағы тепе-теңдікті бұзады. Тұрақсыздандыратын ауытқулардың алдын алу, теңге бағамының шектен тыс құбылмалылығын тегістеу және шетел валютасының ұсынысын қамтамасыз ету үшін Ұлттық Банк валюталық интервенция жүргізіп жатыр.
Ұлттық банк валюта нарығындағы жағдайды үнемі қадағалап отырады. Еркін айырбастау бағамы режимі жағдайында Ұлттық Банк айырбас бағамының қандай да бір деңгейін бағдарламайды және оның қалыптасу үрдісіне кедергі жасамайды;
Қаржылық тұрақтылыққа тәуекелдер және іргелі факторларға сәйкес келмейтін валюта бағамының шамадан тыс құбылмалылығы жағдайында Ұлттық Банк әділ айырбас бағамын қалпына келтіру және валюта нарығының қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін валюталық интервенцияларды жүргізуді жалғастыруға дайын.