«Такси Қазақстан 2024» форумы спикерлері такси жүргізушілеріне өзін-өзі реттейтін жеке ұйым қажет екенін айтты. Алайда автопарктермен бірігу тиімді шешім болмайды, өйткені автопарктер мен таксопарктердің бизнес модельдері мен мүдделері әртүрлі. Олар тасымалдау нарығының барлық қатысушыларына айтылатын талаптарға байланысты көпшілігі тасада қалуы мүмкін екенін атап өтті. Бұл жағдай бүкіл нарыққа және сала экономикасына теріс әсер етеді.
Қазақстанның Таксомотор саласы қауымдастығының төрағасы Жеңіс Мұхиев салада жетілген проблемаларды, ең алдымен, нарықтың барлық қатысушыларының мүдделеріне сүйене отырып шешу қажет екенін атап өтті. Ол таксопарктер нарықтың өзін-өзі реттеуін құптайтынын, бірақ заң жобасы қазіргі түрінде іске асыруға дайын емес екенін, өйткені жағдайға тиісті талдау жүргізілмегенін атап өтті.
«Қазір заң жобасы автопарктерді, таксопарктерді және вокзалдарды біріктіреді, бірақ біздің ойымызша, бұл дұрыс емес, өйткені бізде нарықтағы әріптестерімізбен көптеген сәйкессіздіктер бар. Біз нарықты өзімізді реттеуді қолдаймыз, бірақ шешім асығыс қабылданбағанын қалаймыз. Нарықтың барлық қатысушыларымен сұхбаттасуға, олардың қажеттіліктерін зерттеуге, ескеруге және әлеуметтік наразылықты болдырмауға біраз уақыт қажет. Біздің пікіріміз – тасымалдаудың әрбір түрі үшін бірнеше палаталар болуы тиіс», – деп атап өтті ол.
ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Бақытжан Базарбек қазіргі редакцияда өзін-өзі реттейтін ұйымдар туралы заң жобасы конституциялық құқықтарға нұқсан келтіреді деп санайды.
«Такси жүргізушісі Конституциялық сотқа жүгіне алады, өйткені бірлестік бостандығына құқық бар және заң жобасын бұзушылық деп санауға болады. Онда конституциялық емес нормалар бар және бұл нюанстарды түзету қажет. Барлық тасымалдаушылар үшін бірыңғай ӨРҰ құру тарифтердің өсуіне әкелуі мүмкін. Таксилер мен автобустарды бірге қадағалауға болмайды, өйткені бұл әртүрлі қызмет түрлері», – деді.
Иәжілісмен Мұрат Әбенов такси жүргізушілерінің әлеуметтік құқықтары қорғалмағанын атап өтті. «ӨРҰ дәл қазіргі түрімен жағдайды шеше алмайды», – деді ол.
Форум аясында такси парктерін электромобильдерге ауыстыру қажеттілігі де талқыланды. Қазақстандағы Яндекс Go басшысы Тайыр Байдүйсен бұл клиенттердің өзекті сұрауларына жауап беретінін және автомобильдерден шығатын газды азайтуға көмектесетінін атап өтті. Айта кетейік, шара аясында Яндекс Go бренді электр таксиі үшін жаңа тариф – Electro-ның іске қосылатынын жариялады.
«Freedom Finance Insurance» СК» АҚ Басқарма төрағасы Азамат Керімбаев такси жүргізушілері барлық қазақстандық сақтандырушылар үшін бөлек тақырып екенін айтты.
«Біздің ішкі зерттеулерімізге сәйкес, қала бойынша жүрістің 80%-ы такси, жүк және коммерциялық көліктері жүріп өтеді. Сондықтан мұндай жүргізушілер үшін сақтандыру тарифтерін көтеру жағына қарай қайта қарау қажет, өйткені олар көлік жүргізу құралдарын жиі пайдаланады, тиісінше, олар үшін ЖКО қаупі жоғары», – деп есептейді ол.
Яндекс Go платформалық жұмыспен қамтуды дамыту жөніндегі директоры Наталья Москвитина компания ЖК үшін барлық қажетті аударымдар мен құжаттарды ресімдеу үшін мемлекеттік төлем және онлайн-жүйелерге қосылу бойынша пилоттық жобаны іске қосқанын атап өтті.
«Бұл шешім процестің барлық қатысушылары үшін — біздің компания, жүргізушілер мен мемлекет үшін де ыңғайлы. Рас, ойландыратын нюанс бар: орындалған жұмыстардың актісін және электрондық шот-фактураны алу үшін дербес компьютер болуы керек, ал жүргізушілердің 70%-да ол жоқ. Қазір пилоттық жоба аясында ЖК-мен 6000 жүргізуші тіркеліп, олардан 913 млн теңге салық және әлеуметтік жарна төленді. 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап жоба біздің сервистің барлық платформалық жұмысшылары үшін іске қосылады», – деп атап өтті.
Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Олжас Анафин цифрландыру еңбек нарығына белсенді түрде енгенін және платформалық жұмыспен қамтуды мемлекет қолдайтынын, өйткені ол төлем жүйелерімен және салықтық онлайн-жүйелермен интеграцияланғанын атап өтті.
«Артықшылықтары – ыңғайлылық, жылдамдық, икемді кесте. Платформаның барлық қызметкерлерінің зейнетақы қорына, салыққа, міндетті медициналық сақтандыруға және еңбек өтілі бойынша жарналары болады», – деп атап өтті ол.
Ал жүргізушілердің мойындарында несиенің болуы – жеке тақырып, ал егер такси жүргізушілері несиені қайта құрылымдау тетіктері туралы көбірек хабардар болса, спикер бұл мәселені шешуге болады деп санайды.