Өткен жаз маусымы әртүрлі туристік орталықтарда, қонақүйлер мен кемпингтерде орындарды жалға алған туристер санының жақсы өскенін көрсетті. Биыл қаңтар-қыркүйекте орналастыру орындарына келушілер саны 6,2 млн адамға жетті, бұл былтырғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда 14,2% артық. Ішкі туризмді көбейткен қазақстандық туристер болды. Олардың саны жарты млн-ға көбейді: 2022 жылы 4,9 млн болса, енді 5,4 млн. Мұндай деректер ҚР СЖРА Ұлттық статистика бюросының (ҰСБ) бюллетеньдерінде жарияланды. Статистика органдары орналастыру орындарының иелері өздері хабарлаған туристерді ғана есепке алғаны маңызды. Өзін-өзі ұйымдастырған демалушылар және ресми статистикадағы есептерге қосылмағандар туралы деректер жоқ.
Қонақүйлер мен отельдерде тұратын туристердің жартысына жуығы – 3 млн-нан сәл астам адам – осы жазғы маусымда курорттық аймақтарда демалады. Елімізде мұндай 19 аймақ бар. Ең көп келетін курорттық аймақ Алматы тау кластері болды, онда 2023 жылдың үш тоқсанында 1,7 млн адам демалды. Танымалдық бойынша екінші орынды барлығын қамтитын жүйесі бар бес жұлдызды қонақүйлер жұмыс істей бастаған Каспий теңізінің жағалауы алды. Өңір тарихында алғаш рет Ақтауда басқа елдерден чартерлік туристік рейстер ашылды. Ресми мәлімет бойынша, облыстағы қонақүйлерге, отеьдерге және туристік орталықтарға 299,3 мың адам келген. Каспий теңізінің жағажайларында қызмет көрсетудің артуы келушілер статистикасын күрт жақсартты: 42,2% көбейген.
Туристер арасында танымалдығы бойынша Алакөл курорттық аймағы үшінші орында. 287,9 мың қазақстандық пен ел қонақтары тұзды көлде шомылып, емдік балшықты пайдалана алды. Бұл көрсеткіш екі облыс әкімдігі берген туризм көрсеткіштерімен мүлдем сәйкес келмейді. Жетісу облысы әкімдігінің баспасөз қызметінің хабарлауынша, Алакөл жағалауында (оңтүстік жағында) 1,5 млн адам демалды. Демалыс маусымында Абай облысындағы ала көлдің жағажайларына 1 млн келуші келген. Жалпы саны 2,5 млн адамды құрады, яғни ресми деректен 8,6 есе көп.
ҚР СЖРА ҰСБ бюллетеньдерінің мәліметінше, Жетісу облысындағы Алакөл курорттық аймағында биыл орналастыру орындары күрт азайған. Егер 2022 жылы 223 нысан болса, 2023 жылы олардың саны 185-ке түсті. Алакөлдің оңтүстік жағалауы мен Алматы таулы кластері еліміздің екі курорттық аймағына айналды, онда қонақүйлер, отельдер, туристік орталықтар саны айтарлықтай қысқарды: тиісінше 38 және 28 бірлікке азайды. Өткен маусымда туризм секторындағы орналастыру орындарының жалпы азаюына солар әсер етті. 2023 жылдың қаңтар-қыркүйекте мұндай туристік нысандардың жалпы саны 1,6 мың бірлікті құрады.
Өткен маусымдағы қазақстандық туристік кластердің қаржылық көрсеткіштерін мүлде мардымсыз деуге болмайды. Биыл қаңтар-қыркүйекте туристік нысандар мен орналастыру орнының азайғанына қарамастан, жалпы былтырмен салыстырғанда көбірек табыс тапқан. 2023 жылдың үш тоқсанында орналастыру орындары көрсеткен қызмет көлемі 175,7 млрд теңгеге жетті, бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бірден 36% көп. Яғни былтыр 73,9 млрд теңге тапса, биыл 102,5 млрд теңге болды.
Осындай динамиканың арқасында 2023 жылдың соңына қарай туризм индустриясындағы қызмет көрсету көлемі соңғы жылдардағы рекордтық деңгейге жетуі әбден мүмкін.
Өткен жазғы маусымда туристердің орналасу құнына келетін болсақ, республика бойынша орташа көрсеткіш 12,4%, бір адамға күніне 9,8 мың теңгеден 11 мың теңгеге дейін өсті. Курорттық аймақтарда баға сәл жоғары болды: 12,1 мың теңге (12,2% көбейген). Айта кету керек, әртүрлі деңгейдегі курорттардағы баға диапазоны соншалықты үлкен, көптеген туристік аймақтар үшін бұл орташа көрсеткіш шынайы бағадан алшақ.
Мәселен, Бұқтырма су қоймасының туристік орталықтарында биыл бір адамның орналасуы 4,1 мың теңгені құрады. Бұл ретте Маңғыстау облысында 4,7 есе қымбат: 19,1 мың теңге. Бұл ең жоғары баға. Туристерді орналастыру қымбаттығы бойынша екінші орында Алматы тау кластері, мұнда қонақүйлерге келушілер күніне орта есеппен 16,1 мың теңге төлеуге мәжбүр.