Жол – экономиканың күре тамыры. Өндірушілерді нарыққа, жұмысшыларды жұмыс орындарына апаратын жол өндірісті, сауданы және негізінен адам өмірінің барлық салаларын дамытуда басты рөл атқарады, деп хабарлайды finprom.kz.
2021 жылы Азия даму банкі институтының зерттеушілері Орталық Азияның үш еліндегі жол инфрақұрылымының саудаға әсерін зерттеді. Қазақстан, Қырғызстан және Тәжікстанда жалпы көлік инфрақұрылымының сапасын 1% арттыру экспортты 9,15%, ал импортты 5,12% арттыруға мүмкіндік беретіні белгілі болды. Темір жол және әуе көлігіне келетін болсақ, оларды оңтайландыру экспорт пен импортты тиісінше 5,16% және 7,83% арттырады.
Қазақстан инфрақұрылым сапасы бойынша аймақтағы үздік көрсеткіштерге ие. Қазақстан жағдайында барлық көлік инфрақұрылымының, сондай-ақ жеке автомобиль, теміржол және әуе көлігінің сапасын 1% арттыру экспорттың тиісінше 8,85%, 3,69%, 10,25% және 27,59% ұлғаюына әкеледі, ал импорт тиісінше 2,66%,2,39%, 3,16% және 10,59% өседі.
Сонымен қатар, жол желісін дамыту арқылы адамдардың өз жұмыс орындарына қолжетімділігін жақсарту экономикаға оң әсерін тигізеді. Қолжетімділіктің 1% артуы компаниялар саны мен жұмыс орындарының 0,3%-0,4% артуына әкелуі мүмкін, деп хабарлады Дүниежүзілік банк маусым айында.
Қазақстан өзін Азия мен Еуропа арасындағы көпір ретінде көрсетеді және бұл әлемдік саудаға қатысу үшін үлкен әлеует тудырады. Бірақ көлденең байланыстар Қазақстанға қатысты емес сияқты.
Соңғы онжылдықтағы көрсеткіштердің айтарлықтай жақсарғанына қарамастан, Дүниежүзілік экономикалық форум (ДЭФ) жасаған Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі Орталық Азиядағы көлік-логистика секторы жоғары көрсеткіштерден алыс екенін көрсетеді. Көлік инфрақұрылымының деңгейі бойынша рейтингте 141 елдің ішінде Қазақстан 2019 жылы небәрі 73-орында, Тәжікстан 111-орында, Қырғызстан 129-орында болды.
Айтпақшы, ТМД елдері бойынша рейтингке енген елдердің ішінде ең жақсы көрсеткіштер Әзірбайжан (31-орын) және Ресейде (49-орын). Жалпы, әлем бойынша Сингапур бірінші орында, соңғы, 141-орында Йемен.
Бәсекеге қабілеттілік индексі жалпы көлік инфрақұрылымын зерттеп қана қоймай, сонымен қатар жолдардың өзіндік сапасын да бөлек бағалауға мүмкіндік береді. Бұл кіші санатта Қазақстан бұдан да әлсіз нәтиже көрсетіп, 115-орынға ғана жайғасты.
Жергілікті ақпарат көздері де осы мәселе туралы айтады. Мәселен, биылғы тамыз айында Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі жергілікті жолдар бойынша мына көрсеткіштерді хабарлады: Шымкентте жолдардың 71%-ның сапасы сай емес. Сондай-ақ жол сапасы сай емес өңірлер Маңғыстау (61%), Алматы (56%), Шығыс Қазақстан облысы (49%), Батыс Қазақстан облысы (43%), Түркістан (40%).
Бір қызығы, «ҚазАвтоЖол» ұлттық компаниясының ресми өкілі Ләззат Стамғазиева: «Жақсы-жаман жол болмайды» деп сендіреді, деп хабарлайды «Хабар24». Оның пікірінше, Қазақстандағы жолдардың тек 20%-ы ғана нашар жағдайда, қалған 80%-ы жақсы және қанағаттанарлық жағдайда деген статистика бар.