Мәжілісте Қаржы вице-министрі Ержан Біржанов ведомствоның Салық кодексін реформалау бойынша жаңа ұсыныстар пакетін ұсынды. Олардың қатарында кәсіпкерлікті жоспарлы тексеруден бас тарту да бар.
«Салық тексерулеріне қатысты жоспарлы тексерулерден бас тарту ұсынылып отыр. Тексерулерді тағайындау әкімшілік іс жүргізу кодексі шеңберінде алдын ала тыңдау тәртібімен салық төлеушінің қызметін талдау нәтижелері бойынша жүзеге асырылады», — деді вице-министр.
Бұл ретте шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін тексеруді тоқтату мүмкіндігі шектеледі. Әр жағдайда ең көп дегенде екі рет пайдаланылуы мүмкін. Бастамашылар бұл тексерулерді кешіктіруден сақтайды деп есептейді.
Олардың өздері электронды форматқа көшіріледі, компаниялар Мемлекеттік кірістер комитетінің салық төлеушілер басқармасы арқылы инспекторлармен өзара әрекеттесетін болады. Тексеру жүргізу туралы бұйрық қағаз түрінде ғана сақталады.
Қазіргі уақытта Қазақстанда жоспарлы және жоспардан тыс салық тексерулері қолданылады. Жоспарлылар жыл сайын, үш жылда бір рет немесе бес жылда бір рет – өткен кезеңдердің салық есептілігі мен мемлекеттік органдардың ақпараты негізінде айқындалатын белгілі бір кәсіпорынның немесе жеке кәсіпкердің тәуекел дәрежесіне қарай жүзеге асырылады. Жоспардан тыс тексерулер бұрынғы нормативтiк құқықтық актiлердiң орындалуын бақылау мақсатында, азаматтар мен кәсiпорындардың өтiнiшi бойынша, оны қайта ұйымдастыру кезiнде төлеушiнiң өзiнiң өтiнiшi бойынша, бастапқы тексерумен келiспеген жағдайда жүргiзiлуi мүмкiн. Жоспардан тыс қарсы тексерулер де бар — егер компания немесе жеке кәсіпкер тексеріліп жатқан төлеушімен іскерлік қарым-қатынаста болса және инспекторда олар туралы мәселе болса.
2020 жылдан бастап Қазақстанда шағын және микро бизнеске қатысты тексерудің барлық түрлеріне дерлік мораторий енгізілді. 2024 жылдың қаңтарында мораторий алынып тасталды.
Сондай-ақ, Мәжілісте сөз сөйлеген Біржанов Салық кодексінің жаңа редакциясы жобасында салық есептілігін ұсынбағаны немесе мерзімінен бұрын ұсынбағаны үшін айыппұл қарастырылмайтынын айтты.
«Егер салық төлеуші декларацияны ұсынбаса, декларация нөлдік көрсеткіштермен тапсырылған болып есептеледі. Салық төлеуші салық есептілігінің қосымша нысанын ұсыну құқығын сақтайды», — деді вице-министр.
Оның айтуынша, мұндай тәсіл Мемлекеттік кірістер комитетінің қаражатын уақытында есеп бермеген компаниялар мен жеке кәсіпкерлердің тізімін жасауға жұмсамауға мүмкіндік береді. Өткен жылы осы негізде 9,2 мың айыппұл салынып, тағы 11 мың кәсіпкер ескерту алған.