Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін екінші деңгейлі банктердің ұзақ мерзімді облигацияларына инвестициялау жоспарлануда. Бұл туралы Ұлттық банк төрағасы Тимур Сүлейменов депутаттық сауалға берген жауабында мәлім етті.

«Экономиканы несиелендірудің тұрақты өсу факторларының бірі банктерді ұзақ мерзімді жоспарлауды және «ұзақ мерзімді» жобаларды қаржыландыруды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін тұрақты қаржыландыру көздерін қалыптастыру үшін жағдай жасау. Осыған байланысты Ұлттық Банк «Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры» АҚ-ның зейнетақы активтерін нарық конъюнктурасы бойынша банктердің ұзақ мерзімді облигацияларына инвестициялау, олардың тұрақтылығына қойылатын талаптарды белгілеу және бизнесті несиелендіру бойынша қарсы міндеттемелерді шығару мәселесін қарастыруда. Бұл қаражат тек нақты секторды несиелендіруге жұмсалады, бұл экономиканы әртараптандыруға және өсуіне ықпал етеді», - деп атап өтті бас банкир.

Ол салық саласына қатысты заң жобалары аясында Ұлттық банктің ноталары бойынша банк кірістеріне салық салуды енгізу қарастырылғанын айтты. Бұл шараның қабылдануы банктердің өтімділікті экономиканы несиелендіру үшін ықтимал тәуекелсіз құралдарға инвестициялауға қызығушылығын төмендетеді.

«Сонымен бірге Ұлттық Банк осы түзетулерді қарау шеңберінде Ұлттық Банктің ноталары бойынша ғана емес, сонымен қатар барлық басқа мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша да табысқа корпоративтік табыс салығын (КТС) енгізу қажеттілігі туралы өз ұстанымын білдірді. Бюджет кірістерінің күтілетін өсімін бағалау мақсатында 2022 жылдың соңындағы банктер ұсынған деректер және 2023 жылғы 31 тамыздағы мемлекеттік бағалы қағаздарды ұстаушылардың құрылымы негізінде есептеулер жүргізілді. Осылайша, 2022 жылдың мысалын қолдана отырып, мемлекеттік бағалы қағаздарға салық салудан бюджетке түсетін қосымша түсімдерді бағалау банк секторы үшін 96 млрд теңгені (КТС мөлшерлемесі 20%), ал барлық мемлекеттік бағалы қағаздарды ұстаушылар – КТС төлеушілер үшін 165 млрд теңгені құрайды. Айналыстағы мемлекеттік бағалы қағаздар көлемінің өсуін ескере отырып, норма енгізілген кезде нақты кіріс жоғары болады», - деп есептейді Ұлттық банк.

Бизнесті несиелендіруге қызығушылықты арттыру үшін, деді ол, сондай-ақ банк кірістерінің әртүрлі түрлері үшін сараланған КТС мөлшерлемелерін енгізу ұсынылды. Кәсіпкерлікті несиелендіруден алынған банктердің кірістеріне КТС төмен мөлшерлемесі бойынша, ал басқа кіріс түрлеріне, оның ішінде тұтынушылық несиелеуден түсетін кірістерге КТС жоғары ставка бойынша салық салу ұсынылады. Есептеулер мұндай бастаманың енгізілуімен бюджет кірісінің артқанын көрсетеді. Бұл ұсыныстар мен тиісті есептеулер үкіметке жіберілді.