«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының жыл сайынғы экономикалық зияны 1,8 трлн теңгеге бағаланды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі квазимемлекеттік реформа туралы аналитикалық есепке сілтеме жасап.

Есепте квазимемлекеттік сектордың коммерциялық құрылымдарының қызметі мен басқаруындағы тиімсіздіктер көрсетілген. 2020 жылы олардың қарыздық міндеттемелерінің көлемі 17,2 трлн теңгеге жетті. 2020 жылы негізгі холдингтік құрылымдардың құрамынан тыс республикалық меншіктегі теңге сомасындағы субъектілер 164 млрд теңге, ал муниципалдық меншіктегілер 36 млрд теңге таза зиян шекті, деп атап өтті агенттік құжатында.

«Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры құрылғалы бері оның активтер портфелінде ешқандай сапалық өзгерістер болған жоқ: 2014-2021 жылдар аралығында қордың экономикалық зияны жыл сайын әлі 1,8 трлн теңге. 

Дүниежүзілік банк есебі үшін жүргізілген эмпирикалық талдауға сәйкес, мемлекеттік компаниялар жеке сектордағы әріптестеріне қарағанда үлкенірек және капиталды көп қажет етеді, деп атап өтті агенттік.

«Мемлекеттік компаниялардың салыстырмалы көрсеткіштері мемлекеттік меншіктің көлемі мен сипатына байланысты өзгеретінін атап өткен жөн. Елеулі жеке меншігі бар мемлекеттік компаниялар мемлекет басым немесе жалғыз акционер болған компанияларға қарағанда тиімдірек. Мемлекетке жанама түрде тиесілі мемлекеттік компаниялар көбіне үкіметке тікелей тиесілі компанияларға қарағанда тиімдірек. Мемлекеттік компаниялар ұқсас сипаттамалары бар жеке компанияларға қарағанда өнімділік деңгейі төмен және олардың жұмыс күшінің өсу қарқыны да төмен. Коммерциялық қызметте мемлекеттің көбірек қатысуы жиынтық өнімділіктің төмендеуімен және жаңа кәсіпорындардың нарыққа шығуына шектеулермен де байланысты», — делінген.

Зерттеу мемлекеттік меншік салалық динамизмнің төмендеуімен байланысты болуы мүмкін деп болжайды. Мемлекеттің қатысуы неғұрлым көп болса, барлық дерлік көрсеткіштер төмен. Салдары әсіресе бәсекеге қабілетті салаларда маңызды.

«Осыған байланысты жеке кәсіпкерліктің серпінді дамуы үшін мемлекеттің экономикаға қатысуын барынша азайтып, бәсекелестік орта мен еркін нарықты дамытуға ықпал ететін реформаларды жүргізуге назар аудару қажет. Осы тұрғыда Мемлекет басшысы Үкіметтің кеңейтілген отырысында сөйлеген сөзінде экономиканы кешенді ырықтандыру бойынша жүйелі шаралар қабылдау қажеттігін атап өткенін айта кеткен жөн. Бұл ретте тиімді жекешелендіру экономиканы ырықтандырудың негізгі бағыты ретінде айқындалды», — деп еске салды монополияға қарсы орган.