2024 жылдың I жартыжылдығындағы Қазақстан экспортының топ-5 тренді.

1. Шикізаттық экспорттың өсуі

Қазақстан экономикасы дәстүрлі экспорттық тауарларға сүйенуді жалғастыруда. 2024 жылдың алғашқы жартысында экспорт мұнай, уран, мыс катодтары мен рудалардың жеткізілуі арқасында 2,1% өсті. Алайда, бұл тауарларды есептемегенде, экспорт 14%-ға төмендеді, бұл шикізат секторына тәуелділікті айқындайды.

2. Бидай жеткізілімдерінің күрт қысқаруы

Қазақстандық фермерлер бидай экспортының екі есе қысқаруы салдарынан 533 млн доллар көлемінде экспорттық табыс жоғалтты. Әсіресе, Өзбекстанға жеткізілімдер 33%, Ауғанстанға 81%, Түрікменстанға 95%қысқарды. Бұл жоғалтулар ресейлік бидайдың экспортының артуымен және Қазақстанның дәстүрлі нарықтарының жаулап алынуымен байланысты.

3. Дайын ауыл шаруашылық өнімдерінің экспортының өсуі

Шикізаттық ауыл шаруашылық тауарларының экспортының төмендеуіне қарамастан, дайын өнім экспорты 12%, ал көлемі 24%өсті. 2014 жылдан бері физикалық көлемдер 4 есеге өсті, бірақ экспорттың 95%-дан астамы әлі де ТМД елдеріне тиесілі. Экспорттық нарықтарды әртараптандыру агроөнеркәсіптік кешеннің одан әрі дамуы үшін маңызды міндет болып қала береді.

4. Қытайға экспорт рекордтарды жаңартуда 

2024 жылдың алғашқы жартысында Қытайға экспорт 7,3 млрд долларға жетіп, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 17%өсті. Қытай Қазақстаннан металлдарды (+60%), руда (+18%), химиялық заттарды (+157%) және азық-түлік өнімдерін (+49%) белсенді сатып алуда, осылайша екі ел арасындағы сауда-экономикалық байланыстарды нығайтуда.

5. Ресейге экспорттың төмендеуі 

Ресейге экспорт 20%төмендеп, 4,3 млрд долларды құрады. Бұл төмендеудің негізгі себептері реэкспортты бақылаудың күшеюі және автокөліктер мен қымбат метал рудаларының жеткізілімдерінің азаюы болды. Өткен жылғы рекордтық көрсеткіштерден кейін Ресейге экспорттың қысқаруы сауда ағымдарының өзгеруін және ресейлік нарықтағы өсіп келе жатқан қиындықтарды көрсетеді.