Ағымдағы жылдың мамырында Қазақстан Республикасының ЕДБ активтер портфелі 37,18 трлн теңгені құрады. Сәуірде бұл көрсеткіш бірден 594,7 млрд теңгеге төмендеді. Ақпан айының соңынан бері жалғасып келе жатқан геосаяси дағдарыс Қазақстанның банк секторына қатты соққы берді: активтер екінші ай қатарынан теріс болып келеді. Мәселен, наурыз айында төмендеу 429,7 млрд теңгені құрады.

Ай сайынғы динамика бойынша Қазақстан Республикасының 22 ЕДБ-нің 11 банкі бірден құлдырауға ұшырады. Ескерту: Активтердің көлемі бойынша алғашқы ондыққа кіретін 6 банк бірден олардың қатарына қосылды. Қарада, тиісінше, елдегі ең ірі 4 банк қана болды.

Ай сайынғы өсімнің абсолютті көшбасшысы – Халық банкі: қаржы институты сәуір айында активтерін бірден 496,8 млрд теңгеге ұлғайтып, 12,76 трлн теңгеге дейін өсірді. Банк жыл басынан бері және жыл қорытындысы бойынша активтерінің өсімі бойынша да көш бастады: 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап Халық банкінің портфелі 1,13 трлн теңгеге, ал 2021 жылдың 1 мамырынан бастап бірден 2,63 трлн. теңгені құрады.

Банк Қазақстан Республикасының ЕДБ жиынтық активтерінің 34,3%-ын алып отыр, бұл бір ай бұрынғы 32,5%-ға, жыл басындағы 30,9%-ға және бір жыл бұрынғы 30,7%-ға қарсы.

Ай сайынғы өсім бойынша екінші орында ЦентрКредит Банкі: плюс 199 млрд теңге, 2,48 трлн теңгеге дейін. Жыл басынан бері активтердің өсімі бойынша да банк көш бастады – плюс 413,4 млрд теңге. Активтердің жалпы көлемінде қаржы институтының үлесі 6,7% құрайды.

Үздік үштікті – Kaspi Bank қорытындылайды: плюс 162,2 млрд теңге, 3,79 трлн теңгеге дейін. Жылдық динамиканың өсімі бойынша да банк көшбасшылар қатарында – 2021 жылдың 1 мамырынан бастап плюс 810 млрд теңге. Банктің Қазақстан Республикасының ЕДБ жиынтық активтеріндегі үлесі 10,2% құрайды.

Ай сайынғы динамика бойынша үздік үштіктен басқа, тек басқа бір ондық банк – Еуразиялық банк болды: 32,3 млрд теңгеге, 1,44 трлн теңгеге дейін. Банктің нарықтағы үлесі 3,9 пайызды құрайды.

Көрсеткіштердің ай сайынғы ең нашар сәтсіздігін санкциялық қысымға ұшыраған Сбер банк көрсетті: сәуірде минус 791,1 млрд теңге, 2,08 трлн теңгеге дейін. Жыл басынан бері банк 2,14 трлн теңге шығынға батқан.

Тағы бір аутсайдер - бұрынғы ресейлік еншілес ұйым, бұрынғы Альфа-Банк, ал бүгінде Банк ЦентрКредиттің еншілес қаржы мекемесі, Эко Центр Банк: айына минус 461,8 млрд теңге, небәрі 439,6 млрд теңгеге дейін. Жыл басынан бері банк 466,2 млрд теңге активінен айырылған.

Жалпы алғанда, Қазақстан Республикасының банк секторы ағымдағы дағдарыс жағдайында айтарлықтай қайта құрылымдалып жатқанын атап өткен жөн. Атап айтқанда, мысалы, Халық банкі активтерінің ай сайынғы осындай орасан өсуіне қаржы институтының несие портфелінің сәуір айында бірден 400,3 млрд теңгеге, 6,88 трлн теңгеге дейін өсуі ықпал етті, бұл өз кезегінде , Халық банкіне проблемалық Сбербанктен алынған несиелер ағынына байланысты болды.

Еске салайық: Ағымдағы жылдың 13 сәуірінде Сбербанк пен Халық банкі арасында ШОБ секторынан 7,5 мыңға жуық кәсіпорынға несие беру туралы мәміле жасалған болатын. Оның шарттарына сәйкес Сбербанктің жоғары сапалы коммерциялық портфелінің жалпы көлемі 105 млрд.теңге бөлігі Халық банкіне, сондай-ақ «Даму» қорының мемлекеттік бағдарламалары бойынша берілген несиелер үлесі 4,9 сомасында берілді. миллиард теңгені құрайды. Несиенің барлық шарттары – өтеу күні, төлем кестесі, сомасы және пайыздық мөлшерлемесі өзгеріссіз қалды. Сонымен қатар, Халық банкі кәсіпкерлерге сәуір және мамыр айларына жоспарланған төлемдерді екі айға кейінге қалдырды. Осылайша, Ресейге қарсы санкциялар қазақстандық шағын және орта бизнесті несиелік қолдау саласындағы проблемалар немесе үзілістермен қорқытпайды.

Сонымен қатар, бөлшек сегмент клиенттерінің несие портфелінің бір бөлігі сатып алынды. Мәміле Қазақстанның Даму Банкінің жеңілдетілген несиелендіру бағдарламасы аясындағы автонесиелерге, сондай-ақ қамтамасыз етілмеген несиелердің бір бөлігіне, шұғыл қажеттіліктерге берілген несиелерге және ипотекалық несиелерге әсер етті. Аударылған несиелер бойынша негізгі борыштың жалпы сомасы 330 млрд теңгені құрады.

Нәтижесінде, 2022 жылғы 1 мамырда Қазақстан несие нарығындағы Халық банкінің үлесі бір ай бұрынғы 31,7% және бір жыл бұрынғы 30,4%-ға қарсы 33,9%-ды құрады. Өз кезегінде Сбербанк үлесі бір айда 11,4%-дан 7,8%-ға дейін төмендеді (бір жыл бұрынғы көрсеткішпен салыстырғанда 12%).