Іс-шараны жоспарлау әр түрлі факторларға байланысты және мұнда негізгісі маусым. Жыл мезгілі бірқатар сәттерге әсер етеді – көрермендердің болуы, олардың көңіл-күйі және бюджет жағдайы. BigCommerce онлайн-сату аналитикалық компаниясының мәліметтері бойынша, Интернеттегі сатылымдардың шамамен 40%-ы жылдың соңғы үш айы – қазан, қараша және желтоқсанда сатылады.

Жаз әдетте демалыс кезеңі болып саналады. Қазір көптеген адамдар қыста да демалуға мүмкіндігі бар, дегенмен көпшілігі жаз айларында демалуға тырысады. Бұл әсіресе көшелері босап қалатын үлкен қалаларда, студенттер үйлеріне кетіп, көптеген отбасылар демалыста балалармен саяхаттауға тырысатын кездерде байқалады. Осы нюанстардың барлығы іс-шараларға келушілер санына қалай әсер ететіні жөнінде Freedom Ticketon Бас директоры Виктория Торугнакова сөз қозғады.

«Жаздың басында театрлар маусымды аяқтайды, тіпті фильм дистрибьюторлары маңызды премьераларды жазға жоспарламауға тырысады. Күз бен көктем әдетте адамдар әдеттегі өмір қарқынына оралатын іс-шараларды өткізудің «ыстық» маусымы. 8 наурыз, Наурыз, Жаңа жыл сияқты мерекелер Қазақстандағы ивенттерге деген қызығушылықты айтарлықтай арттырады, өйткені адамдар бұл күндерді жарқын атап өтуге, оларды достарымен және отбасымен өткізуге тырысады», — деп атап өтті сарапшы. 

Маманның айтуынша, мұнда белгілі ерекшеліктерді ескеру қажет: 

• Ауа райы жағдайлары. Мысалы, қыста іс-шараның күнін жоспарлау кезінде көлік қалай жүретінін және оның спикерлер мен көрермендердің жайлылығына қалай әсер ететінін ескеру керек. Әртістер рейстердің тоқтатылуына, жолдардағы боранға және т.б. байланысты қалаға уақытында жете алмаған жағдайлар болады. Мұндай кезде гастрольдік сапарды жоспарлау үшін жолға қосымша күндер алу керек. Және сатып алынған билеттері бар көрермендердің өздері кейде логистиканың ерекшеліктеріне байланысты іс-шараға барудан бас тартып жатады.
•  Бәсекелестік. «Ыстық» маусымдарда елде көптеген іс-шаралар өтеді, сондықтан көрерменді қызықтыру үшін қандай да бір жолмен ерекшелену керек. Қазір Қазақстандағы іс-шараларды ұйымдастырушылар өзара сирек қарым-қатынас жасайды және әртістерді әкелу күндерін келіспейді. Бұрын, іс-шаралар нарығы әлдеқайда аз болған кезде, бір-біріне бәсекелестік туғызбау үшін концерттік күнтізбені жоспарлау тәжірибесі болған. Бұл тәжірибені жандандыру жақсы болар еді.
•  Трендтер мен аудиторияның қалауы. Көрерменді қызықтыратын және алшақтататын іс-шараның белгілі бір тақырыбының өзектілігін ескеру қажет. Тақырып бойынша антитрендке түскен іс-шара әртістер мен ұйымдастырушылар тарапына негативті реакция тудыруы мүмкін.

«Кейде көрерменге ұнамай, жақсы жоспарланған іс-шарадан күткен эмоцияларды ала алмай қалатын кездер болады. Бұл жағдайда, ең алдымен, ұйымдастырушы қателіктерді мойындауы керек: егер бірдеңе дұрыс болмаса, адалдық пен ашықтық – ең жақсы стратегия. Көпшілік алдында кешірім сұрау және себептерін түсіндіру негативті түзетуі мүмкін. Сондай-ақ көрермендерге өтемақы ұсынған жөн: бұл келесі іс-шараға тегін билеттер, қосымша қызметтер немесе ақшаны қайтару болуы мүмкін. Наразы көрермендерден кері байланыс сұраңыз: келесі жолы барлық қателіктерді ескеріп, олардың алдын алу үшін көңілсіздікке не себеп болғанын біліңіз», — дейді Виктория.

Ұйымдастырушылар әрдайым іс-шарада толық сатылымға қуанады, бірақ әртісті көргісі келетіндерге қарағанда билеттер аз болатын жағдайлар да орын алады. Бұл нәтиже жағымды болғанымен, ұйымдастырушыға бірнеше маңызды сәттерді көрсетеді:

1. Билеттердің жоғары бағасын белгілеуге болар еді, өйткені нарық заңдары бойынша кез-келген тапшы тауар анағұрлым құнды болып саналады.

2. Келесі жолы іс-шараны өткізу үшін неғұрлым кең алаң іздестіру қажет.

Егер іс-шараға қатысқысы келетіндер залда бар орындардан көп болса, ұйымдастырушы екінші күнді немесе қосымша сессияны ұсына алады: егер іс-шара форматы бұған мүмкіндік берсе. Сондай-ақ, трансляция аймағын жабдықтауға болады – іс-шараның көрсетілімін залдың фойесінде немесе трансляцияға арналған басқа залда экранға шығаруға болады.

Сарапшы жоғары маусым іс-шараны ұйымдастыру және өткізу үшін қиын кезең екенін атап өтті. Олардың бірі – жаңа жыл алдындағы апталар, сондай-ақ жаңа жылдық демалыс күндері. Көрерменді тарту үшін кез-келген шараның тақырыбы көңіл-күйді ескере отырып таңдалуы керек. Көбінесе мұндай сәттерде театрлар репертуардан драмалық, ауыр сюжеті бар спектакльдерді алып тастайды, өйткені адамдар мереке күндері жылы да жарқын эмоцияларды сезініп қалуға тырысады.

Маман сонымен қатар келесі нюансты түсіну маңызды деп санайды: көптеген адамдар жаңа жылға дейін отбасылық бюджетті сыйлықтарға, мерекелік дастарханға және балаларға арналған мерекеге жеткілікті етіп бөлуге тырысады. Сондықтан, билеттер орташа бағадағы балалар іс-шаралары жиі сұранысқа ие.

«Қазақстандық отбасылардың, әдетте, 2-3 баласы бар және мұндай сатып алулар бюджетке айтарлықтай әсер етеді. Көптеген әлеуетті көрермендер, басқалармен қатар, жаңа жылдық мерекелер кезінде корпоративті іс-шараларға қатысады, сондықтан кешкі ивенттер, әсіресе ерекше компонентсіз, осы кезеңдерде сатылымын жоғалтады», — дейді Виктория.

«Біздің компанияда 2 қаңтарда концерт өткізу тәжірибесі болды. Біз бұл қадамға барып, үлкен тәуекел еттік, өйткені барлығы жаңа жылдық күндерді отбасы шеңберінде өткізеді деген пікір бар. Бірақ мереке басталғаннан кейін адамдар өздерінің көңіл-күйлерін ұзартуға үлкен ықыласпен ұмтылып, барлық уақыттағы жаңа жылдық әндердің тақырыптық концертіне қуана келді. Мүмкін, бұл жерде іс-шараның тақырыбы шешуші рөл атқарды, егер ол басқаша болса, біз мұндай нәтижеге қол жеткізе алатынымызға сенімді емеспіз», — деп пікірімен бөлісті.

Көрерменді қуанту үшін іс-шараның атмосферасына назар аудару керек. Көңіл-күй залға кірген сәттен бастап жасалуы керек. Әшекейлер, жарық, музыка – бәрі мерекені еске түсіруі керек. Жаңа жылдық іс-шараларда тосынсыйлар жиі ұйымдастырылады: сыйлықтар, тауарларға немесе қызметтерге жеңілдіктер өткізіледі. Сондай-ақ, логистиканы қарастырған жөн, мысалы, адамдарға іс-шараға баруды, әсіресе кептеліс кезінде, басқа жаңа жылдық істермен біріктіруге мүмкіндік беретін ыңғайлы кесте туралы ойлану керек.

«Тағы бір жағдай «өлі» деп аталатын маусымда іс-шаралар өткізу туралы. Әдетте бұл жазғы демалыс пен демалыс кезеңі, сондай-ақ жаңа жылдық мерекелерден кейінгі апталар. Көрермендерді концерттерге, «маусымнан тыс» қойылымдарға тарту үшін сіздің ұсынысыңызға бірегейлік жасау керек. Эксклюзивті шоулар, көптен күткен әртістердің қойылымдары немесе тақырыптық іс-шаралар тыныш кезеңдерде де қажет болуы мүмкін. Мақсатты аудиторияға ерекше назар аударған жөн –  іс-шараны дәл таңдаулы тақырыпқа қызығушылық танытатын және басқа нәрселер алаңдатпайтын көрермендер санаты бойынша таңдау керек», — деп атап өтті сарапшы.

Төмендетілген бағалар немесе арнайы ұсыныстар жылдың осындай маусымдарында билеттерге сұраныстың өсуіне әсер етуі мүмкін: жеңілдіктер, акциялар, ұтыс ойындары билетті сатып алуға күмәнданатындарды ынталандырады. Жергілікті брендтер, пікір көшбасшылары санатындағы серіктестермен ынтымақтастық іс-шараға қосымша тартымдылық беруге көмектеседі.

«Өткенде Қазақстандағы су тасқыны жағдайы бәрінің есінде – бұл форс-мажор болды, соның салдарынан көптеген іс-шаралар тоқтатылды немесе көрермендердің күтілетін санына жете алмады. Маусымнан тыс жалпы көңіл-күйге әсер ететін басқа да мысалдар бар – саяси, экономикалық жағдай, ел тұрғындарының жалпы көңіл-күйі, кейде тіпті шетелде болып жатқан оқиғаларға байланысты», — дейді маман.

Жыл мезгіліне және басқа да көптеген факторларға қарамастан, ұйымдастырушы кез-келген тосынсыйларға психологиялық тұрғыдан дайын болуы керек және бизнес үшін де, көрермендер үшін де тиімді болатын шешімдерді таба білуі керек. Show must go on демекші, біздің міндетіміз – сыртқы кедергілердің әсеріне қарамастан оны сәтті өткізу.