Парламент Сенатында өткен дөңгелек үстел барысында Ұлттық экономика вице-министрі Азамат Әмрин ведомствоның жаңа тәсілдерді ескере отырып, бюджетаралық қатынастарды жетілдіру бойынша жұмысы туралы айтты.
«Донор-өңірлердің бюджеттеріне қосымша коэффициенттер қолдану арқылы бюджет қаражатын алу көлемін азайту шаралары қабылданды. Мәселен, егер 2022 жылы меншікті кірісті алу үлесі 31%-ды құраса, жалпы аударымдар (TOX) аясында біз оны 18 пайызға дейін төмендеттік», деді вице-министр.
Оның айтуынша, бюджеттік қауіпсіздікті теңестіру үшін өңірлік ерекшеліктерді ескеретін тәсілдер де қолданылған.
«Орташа алғанда, біз тиісті коэффициенттерді қолдануымыздың арқасында ағымдағы шығындар 1,1 трлн теңгеге – 23% өсті. Барлық процедураларды ескере отырып, трансферттерді жоспарлау, нақтылау және түзету процесі барлығы тоғыз айдан астам уақытты алады, бұл біз қазір жұмыс істеп жатқан тағы бір сала», деп нақтылады Азамат Амрин.
Ол Бюджет кодексіне сәйкес жалпы сипаттағы үш жылдық трансферттер кезеңінде ағымдағы нысаналы трансферттер жедел реттеу құралы болып табылатынын және жаңа нормативтік құқықтық актілер қабылданған кезде жергілікті бюджеттердің шығындарын өтеу ретінде өңірлерге бөлінетінін еске салды.
«Біз жергілікті бюджет кірістерін болжау әдістемесін жетілдіру бойынша шаралар кешенін ұсындық. 2020 жылы қосымша салық түсімдері – корпоративтік табыс салығы аударылуын қамтамасыз еттік. Бұл бағытта өте оң динамика. 2020 жылы 386 миллиард теңге аударсақ, өткен жылдың өзінде 1 триллион 42 миллион теңге жиналды, екі жылдағы өсім 2,7 есе. Осылайша, соңғы үш жылда орта есеппен жеке кірістің артығымен орындалуы біздің болжамымыз бойынша орта есеппен 123%-ды құрады», - деді экономика вице-министрі.
Оның айтуынша, бұл жұмыс жаңа үш жылдық бюджетте де жалғасын табады.
«Үш жылдық трансферттер аясында біз қосымша 300 млрд теңгеге жуық қаражатты, 12 түрлі алымдарды, алымдарды және алымдарды аудардық. Мемлекет басшысының қыркүйектегі тапсырмасын ескере отырып, біз жергілікті бюджеттердің кіріс базасын нығайту жұмыстарын жалғастырамыз. Қазір біз ірі салықтардың бір бөлігін аударудың түрлі нұсқаларын әзірлеудеміз. Бізде олардың төртеуі ғана бар: КТС, ҚҚС, әлеуметтік салық және ЖТС», деп баса айтты Азамат Амрин.
Оның айтуынша, қазірдің өзінде жергілікті бюджеттерде ЖТС және әлеуметтік салық, ал КТС – тек ірі бизнестен, ал шағын және орта бизнес үшін шекті мәндерді төмендету жұмыстары жүргізілуде.
«Қазір біз шекті мәндерді төмендетіп жатырмыз, корпоративтік салықтың бір бөлігін, мүмкін опция ретінде ШОБ субъектілерінен ҚҚС аударудың әртүрлі нұсқалары бар. Сонымен қатар, біз кең таралған пайдалы қазбалар үшін пайдалы қазбаларды өндіру салығын (ПҚТ) аудару нұсқасын қарастырып жатырмыз», деді ҰЭМ вице-министрі.
Бүгінгі таңда жалпы алғанда жергілікті бюджетке түсетін түсімдер жалпы салық базасының 35 пайызын құрайды, бұл 5 триллион теңгеден астам.
Қаражаттың бөлінуін облыстық бюджет деңгейінде қарастыратын болсақ, түсімдердің 62%-ы облыстық деңгейде (бюджеттің екінші деңгейі), 37%-ы – аудандық бюджеттерде (үшінші деңгей) және 1%-ы – облыстық бюджетте жинақталған. жергілікті өзін-өзі басқару органдарының бюджеттері (төртінші деңгей).
«Мұндай кірістерді облыстық деңгейдегі мәслихаттар реттейді. Ол әр өңірде әртүрлі. Әрбір әкім, мәслихат, депутаттар қажеттілікке қарай орнында анықталады», деп баса айтты Азамат Әмрин.