АХҚО Қаржы нарығын реттеу және қадағалау комитеті AFSA Қаржылық іс-қимыл жөніндегі жұмыс тобының (FATF) ұсынымдарына АХҚО-ның АЖ/ТҚҚ жүйесінің сәйкестігін жоғарылату үшін АХҚО-ның ақшаны жылыстатуға, терроризмді қаржыландыруға және санкцияларға қарсы күрес ережелеріне (Ережелер) түзетулер енгізді.

Түзетулер сериясы реттеуші және қадағалау өкілеттіктері, тәуекелге негізделген бағала, тұтынушыларды тиісті тексеру (due diligence), саяси ықпалы бар тұлғалар, сенімдік қарым-қатынас пен аутсорсинг, ақша аударымдары, санкциялар, күдікті транзакциялар және ақшаны жылыстатуға қарсы күрестегі жауапты қызметкердің рөлі (MLRO), топтық саясат және ақпаратты ашуды қорғау сияқты кең ауқымды салаларды қамтиды.

Ережеге енгізілген түзетулер келесі салаларды қамтиды: 

Реттеуші және қадағалау өкілеттіктері. AFSA-ның реттеуші және қадағалау өкілеттіктері тағайындалған қаржылық емес кәсіпорындар мен кәсіптер (DNFBP) үшін айқынырақ анықталды. AFSA тиісті АХҚО қатысушыларының әртүрлі реттеуші өкілеттіктері, соның ішінде аудиттер мен тексерулер арқылы ақшаны жылыстатуға, терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуға (AML/CFT) қарсы күрес бойынша жауапкершілік талаптарына сәйкес келетін режимді сақтауын қамтамасыз етеді. Сондай-ақ AFSA ақшаны жылыстатуға қарсы күрес ережелерін бұзған жағдайда тәртіптік жазалар мен басқа да шараларды қолдануы мүмкін екенін түсіндіреді.

Тәуекелге негізделген тәсіл. Ұсынылған түзетулер тәуекелге сәйкес мүдделі тұлғалардың жауапкершілігін айтарлықтай кеңейтеді. Осылайша, тиісті тұлғалар жарияланған есептер мен FATF Өзара бағалау және кейінгі есептері бойынша қаржылық барлау бөлімінің ұсынатын нұсқауларында анықталған жалпы ұлттық тәуекелдерді басқаруға және азайтуға, сонымен қатар жоғары тәуекелдер анықталған салаларда күшейтілген шараларды іске асыруға жауапты болады. Бұған қоса түзетулер фирмаларға бағалау кезінде анықталған тәуекелдерді басқаруға және азайтуға қатысты нақты талапты ұсынады.

Тұтынушыны тексеру (CDD). Түзетулер жеке немесе бірнеше байланысты транзакцияларда (бір уақытта немесе кейінірек) құны 15 000 АҚШ долларына тең немесе одан асатын кездейсоқ транзакциялар үшін CDD қажеттілігін атап көрсетеді. CDD-ге қоса, географиялық тәуекел факторлары жоғары елдердің жеке тұлғаларымен іскерлік қарым-қатынастар мен транзакциялар үшін күшейтілген тексеру қажет. Клиенттің және оның бенефициарлық иесінің жеке басын тексеру міндеті жаңа түзетулерде нақты көрсетілген.

Саяси маңызы бар тұлғалар (РЕР). Тиісті тұлғалар, егер тұтынушы немесе оның бенефициарлық иесі PEP болса, бар тұтынушымен іскерлік қарым-қатынасты жалғастыру үшін олардың басшылығының рұқсатын алуы қажет. Осы мақсатта Ақшаны жылыстатуға қарсы іс-қимыл ережелеріне сәйкес кім жоғары басшылық ретінде қарастырылуы тиіс екенін түсіндіретін жаңа нұсқаулық енгізілуде.

Сенімдік қрым қатынастар және аутсорсинг. Тиісті тұлғалардың сенімгерлік талаптарды сақтау бойынша жауапкершілігі кеңейтілді. Түзетулер тиісті тараптардың үшінші тарап пен тұтынушы арасында бұрыннан бар іскерлік қарым-қатынасының болуын және бұл қарым-қатынастың тұтынушы мен мүдделі тұлға арасындағы қарым-қатынастан тәуелсіз болуын қамтамасыз етуі керек екенін көрсетеді.

FATF ұсынымдарына сәйкестікті қамтамасыз ету үшін мүдделі тұлғалар үшінші тараптардан алуы тиіс құжаттар мен деректер жиынтығы кеңейтілді. Клиент пен бенефициарлық меншік иесінің жеке басын куәландыратын және растайтын құжаттары, сондай-ақ іскерлік қарым-қатынастың сипаты мен мақсаты туралы ақпарат қамтылған ақпарат қосылды.

Топ мүшелерінің тәуелділігіне қатысты топтың АЖҚ-ға қатыст саясаты кез келген жоғары географиялық тәуекел факторларын барабар түрде азайтуы керек.

Ақша аударымдары. «Ақша аударымдары» тарауы трансшекаралық және ішкі транзакциялар үшін екі шекті мәнді (1000 АҚШ долларынан төмен және одан жоғары) енгізу және лицензиаттардың енгізілген шекті мәндерден жоғары немесе төмен ақша аударымдарын жүзеге асыру жөніндегі міндеттемелерін анықтау арқылы айтарлықтай өзгертілді.

Осылайша, лицензиясы бар субъектілер трансшекаралық және ішкі ақша аударымдарында төлеуші мен алушы туралы нақты деректердің (мысалы, жеке басын куәландыратын құжаттар, бірегей сәйкестендіру нөмірлері, мекенжайлар және т.б.), яғни транзакцияны қадағалауға мүмкіндік беретін ақпарат болуын қамтамасыз етуі керек.

Түзетулер сондай-ақ ақша немесе құнды аудару қызметі операторларының (MVTS) операцияларын реттейтін ережелерді енгізеді. АХҚО заңнамасына сәйкес ақшаны немесе құнды аудару бойынша қызметтерді көрсетуге рұқсат беретін лицензияны тек заңды тұлғалар ғана ала алатынын ескере отырып, түзетулер жеке тұлғалардың MVTS-ті жүзеге асыратын тұлға бола алмайтыны анық көрсетілген.

Санкциялар. Түзетулерде тиісті тұлғалардың Біріккен ұлттар ұйымы Қауіпсіздік Кеңесі және Қазақстан Республикасының тиісті қарарларында белгіленген міндеттемелерге сәйкес жекелеген тұлғалармен және ұйымдармен мәмілелер жасауға тыйым салуларды сақтауы керектігі айтылған.

Ол сондай-ақ мүдделі тұлғалар талап етілсе де, талап етілмесе де, мүдделі тұлғалар тиімді, тиісті және тәуекелге қарсы шараларды өз бетінше қолдана алуы керек екенін атап көрсетеді.

Ақшаны жылыстатуға қарсы жауапты қызметкер (MLRO) және күдікті транзакциялар. Тиісті тұлғалардың іскерлік қатынастар басталғанға дейін күдікті транзакциялар және шекті мәмілелер туралы есептерді беру үшін Қазақстан Республикасының Қаржылық барлау бөлімшесіне тіркелу жөніндегі міндеттері енгізілді. Күдікті транзакция туралы есеп беру кезінде мұндай ұсыну туралы AFSA-ға хабарлануы керек.

Ақшаны жылыстатуға қарсы іс-қимыл бойынша жыл сайынғы есеп беру мерзімі өзгертілді. Мүдделі тұлға нысанды әр жыл аяқталғаннан кейін 2 ай ішінде (4 ай орнына) толтырып, тапсыруы керек.

Күдікті транзакция туралы есеп беруге қатысты түзетулер, сонымен қатар мүдделі тұлғалар есепте қамтылған ақпаратты жария етпеуі немесе есептің қаржылық барлау бөлімшесіне берілуі мүмкін немесе бұрыннан беріліп қойған фактісін ашып көрсетпеу керектігі анық көрсетілген. күдікті транзакция тергеліп жатыр.

Топтық саясаттар. Саясат пен рәсімдердің мазмұны, сондай-ақ топтың ұйымдары арасында ақпарат алмасу тұрғысынан тиісті тұлғаларға жаңа талаптар қойылуда.

Топтың тиісті мүшесі қабылдаушы елдерде бақылау пакетіне ие оның еншілес және еншілес ұйымдарының қабылдаушы елдің заңдары мен ережелерімен рұқсат етілген көлемде АХҚО талаптарын орындауын қамтамасыз етуі тиіс. Егер қабылдаушы ел жоғарыда аталған шараларды тиісінше орындамаса, қаржы топтары ақшаны жылыстату тәуекелдерін басқару үшін тиісті қосымша шараларды қолдануы және мұндай шаралар туралы AFSA-ны хабардар етуі керек.

Ақпаратты ашудан қорғау. Күдікті мәміле туралы есеп берген жеке тұлғаларды қорғауға келетін болсақ, енді түзетулерде есеп беруші тұлғалар күдікті мәміле туралы есеп беру нәтижесінде Қазақстан заңнамасы бойынша ешқандай азаматтық-құқықтық жауапкершілікке немесе қылмыстық қудалауға жатпайтыны анық көрсетілген.