Жаңа Салық кодексін әзірлеу аясында екінші деңгейлі банктер үшін корпоративтік табыс салығының (КТС) ставкасын 2025 жылдан бастап енгізілуі тиіс, реттеуші саясат жөніндегі консультативтік құжатқа сәйкес, қазір 20%-дан 25%-ға дейін арттыру ұсынылады.
«КТС мөлшерлемелерін саралау: 25% – банк секторына; 20% – жалпы белгіленген мөлшерлеме; 10% – ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге, қаржылық лизингке, әлеуметтік салаға (білім, медицина, денсаулық сақтау)», – делінген қоғамдық талқылауға жарияланған құжатта.
Банктер үшін КТС мөлшерлемесін арттырудың пайдасы ретінде Ұлттық экономика министрлігі ұсынған әзірлеуші қызметтің кірістілігіне байланысты және жиынтық салық жүктемесін ескере отырып, жүктеме деңгейін бөлу арқылы әділ көзқарасты көреді. Сонымен бірге олар ықтимал кемшіліктерді де атап өтеді: егер салық төлеуші экономиканың әртүрлі салаларында жұмыс істейтін болса, бөлек есеп жүргізу; мүдделі тараптардың (салалық мемлекеттік органдар, қауымдастықтар, салық төлеушілер) қарсылығы; еншілес (қызмет көрсету) компаниялар арқылы шығындар түріндегі пайданың бір бөлігін қайта бағыттау.
Қазақстанда біркелкі табыс салығының мөлшерлемесі қолданылады. Атап айтқанда, жалпы КТС мөлшерлемесі 20%, ал өз өндірісінің ауылшаруашылық өнімдерін өткізуден түскен табыс үшін – 10%. Экономика салаларына байланысты салық мөлшерлемелерін саралау жоқ.
Сонымен бірге, Ұлттық экономика министрлігі экономиканың қаржы секторы мен ойын бизнесі сияқты кейбір секторлары жоғары маржа болып қалып отырғанын атап өтті. Осыған байланысты олар табыс салығы ставкасын рентабельділікке қарай экономикалық қызмет саласына байланыстыруды ұсынып отыр. Алайда, ол КТС мөлшерлемесін тек банк секторы үшін ғана көтеру ұсынылып отырғанын түсіндірмейді.
Жалпы, Қазақстанда КТС-ке салық салу тәртібі халықаралық тәжірибеге сәйкес келеді, деп есептейді әзірлеуші, басқа елдердегі мөлшерлемелермен салыстырғанда 20 пайыздық мөлшерлеме салыстырмалы түрде төмен.