Қаржы министрлігі 2024 жылға арналған республикалық бюджеттің параметрлерін нақтылады. Тиісті құжат «Ашық НҚА» порталында жарияланды.

Министрлік кіріс жоспарын 2 трлн теңгеге қысқарту туралы шешім қабылдады. Нәтижесінде бюджет тапшылығы 61,3 млрд теңгеге, ал шикізаттық емес тапшылық (мұнай секторынан түсетін түсімдермен байланысты емес) 1,7 трлн теңгеге өсті.

Бюджет кірістері

Осылайша, республикалық бюджет кірістері нақтыланған болжамдар бойынша 14,1 трлн теңгені (6 трлн теңге трансферттерді қоспағанда) құрайды. Салық түсімдері 3 трлн теңгеге – 12,6 трлн теңгеге дейін қысқарды, салықтық емес түсімдер 1 трлн теңгеге – 1,4 трлн теңгеге, негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер 3,3 трлн теңгеге – 6, 1 трлн теңгеге өсті.

Республикалық бюджеттің кірістері төмендеді:

• бюджеттен ҚҚС қайтару сомасын ұлғайту – 594,8 млрд теңгеге;
• мұнай өндіруді 95,4 млн тоннадан 90,3 млн тоннаға дейін төмендету – 193,9 млрд теңгеге;
• сыртқы сауда айналымының төмендеуі (2024 жылдың 9 айында импорт көлемінің 5,6% төмендеуі) – 215,5 млрд теңгеге;
• басқа факторлар (2024 жылғы қаңтар-қыркүйек айларындағы түсімдер бойынша есеп айырысуларды нақтылау) – 2 трлн теңге.

Бюджет кірісі дивидендтер мен таза кірістің бір бөлігін мемлекеттік кәсіпорындардың түсуі есебінен 1 трлн теңгеге, ал әкімшілік айыппұлдар түсімі 31,4 млрд теңгеге ұлғайтылды.

Корпоративтік табыс салығы бойынша болжам ағымдағы жылдың нақты 9 айындағы есептерді нақтылау есебінен 1,1 трлн теңгеге азайып, 3,6 трлн теңгені құрады. ҚҚС болжамы 1,5 трлн теңгеге – 5,8 трлн теңгеге дейін төмендеді.

Бюджет шығындары мен тапшылығы

Бюджет шығыны 61,3 млрд теңгеге ұлғайып, 23,37 трлн теңгеге жетті. Нәтижесінде бюджет тапшылығы да 61,3 млрд теңгеге – 3,59 трлн теңгеге дейін немесе ЖІӨ-нің 2,7%-ына, шикізаттық емес бюджет – 1,7 трлн теңгеге, 10,5 трлн теңгеге дейін немесе ЖІӨ-ден 7,8% артады.

«2024 жылға арналған республикалық бюджет тапшылығы тіркелген міндеттемелердің төленбеген бөлігін қаржыландыру мақсатында 2023 жылдың соңындағы республикалық бюджеттің бюджет қаражатының қалдығын тарту есебінен 61,3 млрд теңгеге өсумен 3,5 трлн теңгені құрайды. Қазіргі бюджеттік бағдарламалар мен республикалық бюджеттік инвестициялық жобалар бойынша өткен жылдың сәйкес кезеңі», — деді Премьер-Министр Олжас Бектенов.

Ұлттық қордан бюджетке түсетін түсімдер

Бұрын хабарланғандай, Қаржы министрлігі бюджетке түсетін нысаналы трансфертті 1,6 трлн теңгеден 3,6 трлн теңгеге дейін ұлғайтты. Нәтижесінде Ұлттық қордан бюджетке түсетін қаражаттың жалпы көлемі кепілдендірілген трансферттермен бірге (2 трлн теңге) 5,6 трлн.

«Қаржы өңірлік өсу деңгейін ұстап тұруға және ЖІӨ өсімі төмендеу қаупі жағдайында әлеуметтік маңызды және стратегиялық маңызды инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыруға бағытталады», — делінген хабарламада.

Ұлттық қорға түсетін түсімдер

2024 жылы нақтыланған болжам бойынша Ұлттық қорға мұнай секторынан 1,4 трлн теңгеге аз салық түседі – 4,6 трлн теңгеге дейін.

«Теңізшевройлдағы мұнай өндіру көлемінің 5,1 млн тоннаға (95,4 млн тоннадан 90,3 млн тоннаға дейін) төмендеуіне байланысты болашақ кеңейту жобасын іске қосуды 2025 жылға және 2025 жылға ауыстыруға байланысты кірістердің 1,3 трлн теңгеге төмендеуі болжануда. 2024 жылдың нақты 9 айы бойынша есептеулерді нақтылау есебінен 127,9 млрд теңгеге», — делінген хабарламада.