«Дәстүрлі сауда нүктелерінің саны жыл сайын азайып келеді. Бұл кәдімгі есік алдындағы дүкендер. Оның орнына заманауи бөлшек сауда дүкендерінің саны (өзіне-өзі қызмет көрсету) артып келеді. Оның үстіне бұл нүктелердің таралуы біркелкі емес. Соңғы бір жылда 6700 дәстүрлі дүкен жабылып, 1200-і ғана ашылды», - деді Алматыда өткен 16-шы халықаралық сауда әлемі конвенциясында NielsenIQ Kazakhstan директоры Мәдина Сейсенғалиева. Бұл туралы Forbes жазады.
Қазір Қазақстанда 5500 заманауи бөлшек сауда дүкендері бар, олар FMCG нарығының айналымының жартысын ақша мен азық-түлік тауарларымен қамтамасыз етеді. Азық-түлік емес тауарларда бұл көрсеткіш бұдан да жоғары – осы санаттардың жалпы айналымының 59%-ы заманауи бөлшек сауда арқылы өтеді.
Зерттеуге сәйкес, қазақстандықтар Алматы мен Астанадағы дәстүрлі дүкендерге айына орта есеппен 17 рет барады, бірақ сатып алушы ақшаның басым бөлігін әлі де супермаркеттерде қалдырады. Алматылық сатып алушы бүкіл бюджетінің 43 пайызын супермаркеттерде қалдырады. Астанада бұл көрсеткіш 44 пайызды құрайды.
Қазақстанда соңғы жыл ішінде ең жылдам дамып келе жатқан арна 40-100 шаршы метрді құрайтын орта дүкендер және ауданы 100-300 ш.м ірі дүкендер. Бұл сауда форматтары бойынша өткен жылмен салыстырғанда сатылымның өсуі тіпті ауданы 300 шаршы метр супермаркеттерде де сатылымнан озып кетті.
Өркениетті сату форматтарының дамуы онлайн сауданың даму қарқынының жоғарылауымен қатар жүреді. 2022 жылы ол желіден тыс сату арналарының өсу қарқынын қуып жетіп, өткен жылмен салыстырғанда 20-30% өсті.
«Егер бұрын онлайн арна азық-түлік дүкеніне тұрақты сапарымызға қосымша болса және біз сол жерден бірегей ассортиментті сатып алатын болсақ, дәстүрлі дүкендерден табу қиын нәрселерді және онлайн арналар арқылы сатып алу көбейді. Биыл әсіресе ерекше жағдайды көріп отырмыз. Бүгінгі таңда онлайн-сауданың негізгі миссиясы - үнемі ірі қорларды толтыру. Интернетте азық-түлік сатып алу ең үлкен өсім көрсетеді. Яғни, сатып алу миссиясы ретінде негізгі сатып алу онлайн режимге көшуде», - деді Мәдина Сейсенғалиева.
2022 жылы желідегі ең жоғары өнім санаттары жаңа піскен жемістер мен көкөністер, сүт өнімдері, кір жуғыш заттар, азық-түлік өнімдері, алкогольсіз сусындар, шашқа арналған өнімдер, жаялықтар, шоколадтар және печенье болды. Бұл санаттардағы өнімдердің 70% жоғарғы офлайн санаттармен бірдей.
Жедел кеспе 2022 жылы сатылым өсімін көрсеткен бірнеше санаттардың бірі.